Beeldrijk geloven
De Bijbelse verhaalcultuur stamt uit een vertelcultuur – en daarmee uit een beeldcultuur. Als iets helpt in het mondeling doorgeven van verhalen, dan is het dat je er een beeld bij hebt. Vanuit die beeld(rijke) cultuur werden verhalen op zeker moment opgetekend – aanvankelijk met beeld-tekens. De Hebreeuwse letter ‘Beit’ waarmee het Eerste Testament opent (ב) is ook de eerste letter van het woord voor huis (bait). Je ziet daarin een vloer, een muur en een dak – zo opent de Bijbel.
De beeldrijkheid van de Bijbel leert ons dat God niet exact is te omschrijven, die is als een adelaar, verloskundige, strijder, herder, zon, morgenster, rots, wind, vuur. Beeldtaal over God zou ons ervoor moeten behoeden om precies te willen omschrijven wie of wat God is. Israël leerde: als je één beeld centraal stelt (en daarmee onwrikbaar maakt) ben je aan de heidenen overgeleverd.
Heilzaam is het in dat licht dat van Jezus niet een leer of omschrijving is overgeleverd. We kennen wel een dynamisch levensverhaal, in tenminste vier soms zeer verschillende varianten. Dat vergt samen horen en ver-beelden, anders mis je de rijkdom van de verschillende beelden.
De reformatie bracht ons veel, met de boekdrukkunst. Bijbelse verhalen werden in eigen taal toegankelijk voor ieder die kan lezen. Maar in haar kielzog kwam het Woord – een bijbels begrip – wel heel dicht op bijbeltekst te zitten, en op de enkeling.
Samen horen en ver-beelden – wezenlijk voor Woord – werd sindsdien van steeds minder belang. Dat weer terughalen vergt het één en ander van de gemeente – zeker nu met de jongste uitdagingen in onze samenleving.
Onze digitale cultuur zit vol beelden. Die laten vrijwel niets over aan ver-beelding. Samen ver-beelden van wat we horen schiet er vaak bij in, laat staan het samen horen van beeldverhalen. Een beeldverhaal blijft alleen levend en van betekenis als we het (juist) niet in digitale beelden vangen – want dan zetten we het stil. En stilzetten bedreigt de dynamiek van geloven.
Samen horen en ver-beelden van het Bijbelse verhaal vraagt vandaag oefening van ons – maar die oefening is het meer dan waard: beeldrijk geloven.
Ds. Nico de Lange
Oktober 2019
-.-.-.-.-.-.
Eerder gepubliceerde meditaties:
Vol vertrouwen (december 2017)
Heer herinner u (november 2016)
Gij hebt mij ’t eerst bemind (juni 2016)
Gods gang met deze wereld (najaar 2015)
Belofte voor onderweg (kerst 2015
Leven in verwachting (december 2014)
Toevertrouwen en verzet (december 2014)
Terg uw kinderen niet (mei 2014)
Omdat hun plaats niet was in de herberg… (december 2013)
Voor alles wat er gebeurt is er een tijd (mei 2013)
Vol verwachting (december 2012)
Bidden anno 2012 (juni 2012)