Onze kerkelijke gemeente is van slag.
Eén van onze leden is in vreemdelingendetentie geplaatst.
Na 15 jaar juridische haarkloverij en getouwtrek.
Hem hangt nu dan toch uitzetting boven het hoofd.

Onze rechtsstaat kent een fundamenteel recht: een mens is onschuldig tenzij wettelijk én overtuigend iemands schuld is aangetoond.
Daarvoor hebben we een onafhankelijk juridisch apparaat.
Dat recht wordt in dit geval echter met voeten getreden.Van ons gemeentelid wordt al 15 jaar lang verwacht dat hij zijn onschuld bewijst.
Alle bewijzen die hij levert, ook vanuit de overheid van het land waar hij vandaan komt, worden echter niet erkend.

Het meest schokkende is dat de rechtbank in dit geval de staat, die geen gerechtelijk onderzoek laat plegen naar de schuld, in het gelijk stelt.
En in lijn met deze jarenlange touwtrekkerij mochten deze week juridische stappen om vreemdelingendetentie ongedaan te maken niet baten.
De laatste fase naar gedwongen uitzetting lijkt te zijn ingegaan.

De rechter heeft gesproken.
Voor mijn leken-ogen ontrollen zich in de uitspraak cirkelredeneringen, die een inmiddels zeer gewraakt 1F-beleid nog steeds overeind moeten houden.
Dat (politieke) beleid maakt het kennelijk mogelijk om sommige asielzoekers zonder gerechtelijk onderzoek op voorhand schuldig te verklaren.

Ik draag op zondag een zelfde ambtsgewaad als de eerwaarde rechters, aanklagers en advocaten.
Ooit mét witte bef, tot een gemeentelid mij erop wees dat dit wel erg sterk doet denken aan het juridische ambtsgewaad.
Tegenwoordig is het daarom een zwarte toga met liturgische kleuren.

Ondanks de uiterlijke overeenkomst in ambtsgewaad verschilt mijn werk hemelsbreed van dat van onze juristen.
In mijn werk staat relatie voorop, in het werk van de jurist waarheidsvinding.
Ik ben de laatste om te stellen dat ik het beter weet dan mijn collega-ambtsdragers in de gerechtelijke wereld.
En toch…

Overheden neigen er in het algemeen toe om zichzelf onaantastbaar te maken.
Het behartigen van haar politieke belangen krijgt in dat licht een soms grimmig karakter.
Zeker als die belangen zich hullen in ondoorzichtige bureaucratie.
Juist om die reden staat het juridisch apparaat vrij van de politiek, en vormt zo nodig een tegenover.
Zo ook de kerk, zeker in ons land waar scheiding van kerk en staat fundamenteel is.

Heb ik de juristen iets te zeggen?
Ik meen van wel.
Overheid en juridisch apparaat dienen niet alleen recht en rechtvaardigheid, maar ook humaniteit.
Ik daag zowel de rechters als de overheid uit om de humanitaire vragen rond het 1F beleid eerlijk tegen het licht te houden.
Denken in het belang van die éne mens.

Want een overheid die de humaniteit tekort doet in dit éne geval verliest het gezag om landelijk en wereldwijd op te komen voor rechten van de mens.
Laat staan dat zij nog met recht en rede een platform kan bieden voor internationale rechtspraak.

Zoetermeer, 7 oktober 2016
ds. Nico de Lange

Beeld: detail raam Sint Etienne kerk van Waha (Marche-en-Famenne), werk van kunstenaar en graficus Jean-Michel Folon (1934-2005)